CNC Tezgahlarda Operasyon Kontrol Paneli

Bir önceki yazımda CNC Tezgahlarda Bilgisayar Kontrol Paneli konusuna değinmiştim. Bu yazımda ise Fanuc kontrol merkezli CNC tezgahlarda Operasyon Kontrol Paneli nden bahsedeceğim. Önce diğer yazımı okuyup daha sonra bu yazımı okumanızı tavsiye ederim. Operasyon kontrol paneli CNC tezgahımızda yapacağımız işlemlere müdahale ettiğimiz gerçek uygulama panelidir. Bilgisayar kontrol panelinde ise daha çok kontrol merkezimizin yazılımsal yönlerine müdahale ederiz.

EMERGENCY STOP : Acil durdurma butonu. Bu butona basıldığında çalışmakta olan tüm fonksiyonlar durur. Herhangi bir
tehlike anında basılması gerekir. Bu yüzden kontrol ünitesi üzerinde operatörün rahatlıkla ulaşabileceği bir yerde bulunur. Bu butona basıldığında basılı kalır. Buton sağa doğru hafifçe döndürülerek açılır.

POWER ON : Kontrol ünitesini açar.

POWER OFF : Kontrol ünitesini kapatır.

CYCLE START : Otomatik çalışmayı başlatır. Yani yapılan programı çalıştırır.

FEED HOLD : Otomatik çalışma esnasında eksen hareketlerini durdurur. Bu oldukça işe yarayan bir tuştur. Tezgah özellikle kalıp işlerinde uzun süre çalışır. Çalışan kesici takım bu uzun süre içinde körelebilir. Bu tuş sayesinde körelen takım değiştirilebilir. Bu tuşa basıldığında eksen hareketleri durur fakat program beklemede kalır. Manuel olarak iş mili durdurulur ve takım yada uçlar değiştirilir ve iş mili tekrar çalıştırılır. CYCLE START tuşuna tekrar basıldığında program kaldığı yerden çalışmasına devam eder.

SINGLE BLOCK : Programın satır satır çalışmasını sağlar.Bu özellik yazılan programı kontrollü bir şekilde çalıştırmayı sağlar. Çalışan her satır işlevini tamamlayınca tezgah kendiliğinden FEED HOLD konumuna döner. Bir sonraki satır kontrol edilir, bir aksilik yoksa diğer satırın çalışması için tekrar CYCLE START tuşuna basılır. Bu işlem SINGLE BLOCK konumunda çalışırken her satır için tekrarlanır.

OPTIONAL STOP : İsteğe bağlı geçici durdurma. (M01) Bu tuş basılı ise programa yazılan M01 komutu işlev kazanır. Basılı değilse
program içinde M01 yazılı olduğu halde bu komut çalışmaz. 

DRY RUN : Bütün ilerlemeleri Feed Rate hızına düşürür. Bu özellik de, yazılan programı kontrollü bir şekilde çalıştırmayı sağlar. Bu tuşa basılmışsa programa yazılan tüm ilerlemeler, hem F hızındakiler hem de hızlı ilerlemeler devre dışı kalır. Kesici takımın ilerlemesi FEED RATE anahtarı sayesinde mm/dk. Olarak kontrol edilir.

BLOCK DELETE (Block Skip) : Önüne / işareti yazılan satırları çalıştırmaz. Bu çok kullanışlı bir özelliktir. Programdaki bazı satırlar zaman zaman kullanılmayacaksa N satır numarası önüne / işareti konulur ve bu tuşa basıldığında bu satırlar programda yazılı olduğu halde çalışmaz. Bu fonksiyon özellikle delik delme operasyonlarında işimizi çok kolaylaştırır.

COOLANT ON : Soğutma sıvısını manuel olarak açar.

COOLANT OFF : Soğutma sıvısını manuel olarak kapatır.

COOLANT AUTO : Soğutma sıvısının kontrolünü programa yükler.

MACHINE LOCK : Tezgahın tüm eksenlerini kilitler. Bu özellik simülasyon yaparken işimize yarar. Çünkü FANUC sistemlerde
simülasyon yapmak için programın çalıştırılması gerekir. Bunun için bu tuş ile tüm eksenler kilitlenir ve CYCLE START ile program çalıştırılır. Ekranda program çalışırken takım hareketleri gösterilir fakat eksenler hareket etmez.

Z AXIS LOCK : Sadece Z eksenini kilitler. Bu özellik sayesinde sadece Z eksen hareketlerini devre dışı bırakırız. Programdaki X ve Y eksenlerinin hareketleri çalışır.

SPINDLE CW : İş milini saatin dönüş yönünde çalıştırır.

SPINDLE CCW : İş milini saatin dönüş yönünün tersine çalıştırır.

SPINDLE STOP : İş milini durdurur.

JOG FEED RATE : Manuel yavaş eksen hareketlerinin hız kontrol anahtarı.

RAPID RATE : Manuel hızlı eksen hareketlerinin hız kontrol anahtarı.

SPINDLE RATE : İş mili devrini kontrol etme anahtarı.

MAGAZIN CW : Takım magazinini saat yönünde manuel olarak döndürür.

MAGAZIN CCW : Takım magazinini saatin tersi yönünde manuel olarak döndürür.

AIR BLOW : Havayı manuel olarak açar ve kapatır.

PROGRAM PROTECT : Program yazma kilidi. “ON” konumunda iken tezgaha bilgi girilemez. Yani program yazılamaz veya
değişiklik yapılamaz. Bu sayede yetkisiz kişilerin tezgahı kullanması engellenmiş olur.

RPM : O andaki iş mili dönüş devrini gösterir.

LOAD : O andaki iş miline gelen zorlanmaları gösterir. Bu gösterge sayesinde takımın rahat kesme yapıp yapamadığını gözlemleyebiliriz. Load göstergesi yeşil renkli yada 100’e kadar olan bölgede ise çakının kesişi rahat, sarı bölgede ya da 150’ye kadar olan bölgede ise çakı zorlanmaya başlamış demektir ve dikkatli olunması gerekir. Bu gösterge kırmızı bölgede ya da 150’nin üzerinde ise artık çakı kesemiyor ve her an kırılabilir demektir.

MODE SELECTOR : Tezgahın çalışma konumunu belirler. Bu konumlar :

a) EDIT : Yeni bir program yazma veya mevcut bir programda değişiklik yapma konumu.
b) AUTO, MEM : Otomatik çalışma konumu. Bu konumda yazılmış program çalıştırılır.
c) TAPE : Kişisel bilgisayar ile haberleşme konumu. Bu konumda RS-232 denilen kablo bağlantısı ile CNC tezgahı PC ‘ ye bağlanır. Böylece CNC den bilgisayara veya bilgisayardan CNC ye program veya bilgi transferi sağlanır. Ya da on-line olarak uzun programlar çalıştırılabilir.
d) MDI (Manuel Data Input) : Bazı veri veya komutların manuel olarak girilebileceği konum. Bu konumda girilen bilgiler hafızada kayıtlı kalmaz.
e) HANDLE : El çarkı ile eksenleri hareket ettirme konumu. Bu konumda herhangi bir eksen 0.001, 0.01 veya 0.1mm. hassasiyette hareket ettirilebilir.
f) JOG : Eksenleri X,Y,Z butonlarına basarak kesme hızında hareket ettirme konumu.
g) RAPID : Eksenleri X,Y,Z butonlarına basarak hızlı hareketlerle hareket ettirme konumu.
h) ZRN, ZERO RETURN, HOME : Eksenleri manuel olarak makine referans noktasına gönderme konumu.

NOT: Her iki yazımızda da CNC tezgahlarda operasyon kontrol panellerini görsel olarak yazımıza eklemedik. Bunun sebebi görsellerdekine benzer düğmelerin ezbere uygulamaya geçilerek CNC tezgah üzerinde yanlış bir uygulamaya yapılarak iş güvenliğini tehlikeye düşürecek olaylara meydan vermemektir.