Kompresörler temelde pnömatik sistemlerin yakıt tankları gibi düşünülebilir. Kompresörlerin yaptığı iş basınçlı hava üretmektir. Ortamdan ya da özel hava besleme kanalından aldığı havayı yüksek hızlarda pompalama işlemi yaparak basınç kabı içerisinde sıkıştırır. Sıkışan ve belli periyodlarda sürekli olarak pompalanan hazır basınçlı hava ise pnömatik sistemlerin yakıt ikmali gibi değerlendirilebilir. Bilindiği üzere CNC tezgahlarda da pnömatik aksamlar bulunmaktadır. Örneğin CNC tezgahlardaki spindle (iş mili) kısmında clamplar CNC tezgah içerisindeki pnömatik sistemlerden biridir. Tabi CNC tezgah üreticileri arasında farklılıklar bulunmakla birlikte hidrolik ya da pnömatik sistemlerin birbirine göre avantaj veya dezavantajları bulunduğundan dolayı tercih doğrultusunda CNC tezgah yapıları değişebiliyor. Her neyse..
Kompresör Çeşitleri
Enerji kaynağına göre dizel motorlu ve elektrik motorlu kompresörler olarak iki çeşit olsa da asıl olarak çalışma sistemi farklılıklarına göre kompresörleri sınıflandırmakta daha büyük önem görüyorum. Çünkü kompresöre nasıl hareket verildiğinden daha çok kompresöre verilen hareketten nasıl basınçlı hava elde edildiğinin kavranması gerektiği düşüncesindeyim.
Vidalı Kompresörler
Mekanizmadan da görüleceği gibi hava hareketi vidalar arasında kalan boşluklar tarafından sağlanır. Emme ve basma yönleri vida helisleri ve vidaların dönüş yönlerine göre belirlenir. Vida boşlukları arasında kalan hava vida hareketleri ile yönlenirken süreklilikten dolayı sabit hacimli hava tankı içerisinde sıkışan hava, yüksek basınç kazanır. Vidalı kompresörlerde bulunan emniyet valfleri sayesinde hava tankının iç basınç mukavemeti göz önünde bulundurularak belli basınca ulaşıldığında güvenlik açısından kompresörün çalışması basınç belli bir değerin altına düşene kadar durdurularak yüksek basınç kaynaklı oluşabilecek tehlikelerin önüne geçilmiş olur. Bu vidaların aşınmadan kolaylıkla dönebilmesi için vidalı kompresörlerde yağlama yapılır.
Pistonlu Kompresörler
Resimdeki görüldüğü şekilde piston hareketine bağlı olarak çalışacak şekilde, tek yönlü emme ve basma valfleri aracılığıyla hareket sağlanır. Klasik içten yanmalı motorların aksine pistonlar krank miline hareket vermez, krank milinden hareket alırlar. Aldıkları hareketi de yukarıda açıkladığım şekilde hava hareketine dönüştürürler. Vidalı kompresörlerde olduğu gibi aynı şekilde emniyet valfleri bulunmaktadır. Diğer yandan verimleri vidalı kompresörlerden daha düşüktür. Daha çok dizel kompresörlere uygun oldukları için elektrikli kompresörlerde pek tercih edilmezler. Bu tip kompresörlerde de yağlama ihtiyacı pistonlar için gereklidir.
Kompresör Bakımı
Günlük Kontrol ve Temizlik:
- Çalıştırılmadan önce yağ seviyesi kontrol edilmelidir.
- Çalışma esnasında basınç ve sıcaklık değerleri zaman zaman kontrol edilerek bir sorun olup olmadığına dikkat edilmelidir.
- Hava filtresinin temizliği kontrol edilmelidir.
- Hava deposunun ve şartlandırıcı kısımların suyu alınmalıdır.
6 Aylık Bakım:
- Günlük bakımın aynıları tekrar edilir.
- Yağ kaçakları ve radyatör kontrol edilir.
- Panel ve hava filtreleri değiştirilir.
Yıllık Bakım:
- 6 aylık bakımdakiler yapılır.
- Yağ ve yağ filtresi değiştirilir.
- Vida ve motor rulmanları uygun gres yağı ile yağlanır.
- Panel filtresi değiştirilir.
